Xuất hiện ở Hà Nội cách đây chừng 7 năm, cho đến giờ số người làm nghề này rất ít, chỉ tính trên đầu ngón tay. Trong các khách sạn, người ta gọi họ là “Ice sculptor”-nghệ nhân tạc băng. 26 tuổi, Trần Quang Hùng được xem là một nghệ nhân tạc băng trẻ nhất Hà Nội. Hùng đến với nghề này từ cách đây 5 năm.
Dạo ấy, ở Hà Nội người dân đổ xô đi xem triển lãm băng đăng Trung Quốc. Tò mò, Hùng cũng thử vào xem. Đấy là lần đầu tiên, anh được nhìn thấy những tác phẩm nghệ thuật bằng nước đá. Về nhà, Hùng mê mẩn với những hình ảnh đền đài, kỳ quan thế giới. Anh nảy ra ý nghĩ: người ta làm được, mình cũng thử làm xem sao. Hùng quyết định bỏ nghề quảng cáo, mày mò theo học làm băng đăng.
Nhớ lại những ngày đầu phải mất hàng giờ “đánh vật” với những cây đá nặng ngót 120 kg, hai tay Hùng tê cóng cứng đờ, tấy đỏ vì lạnh, buốt thấu xương. Chân run bần bật. Răng thi nhau đánh nhạc. Hùng nói nghề này vất vả và nặng nhọc, chỉ dành cho đàn ông thôi. Muốn theo nghề sức khỏe phải cực tốt. Khối người lúc đầu hào hứng, chỉ sau vài trận ốm, sợ… chạy mất dép. Làm lâu thành quen, giờ thì Hùng “miễn dịch” với các chứng bệnh cảm cúm, ho, sốt…; tay sờ vào đá lạnh cứ như không. Tại xưởng làm việc của Hùng trên đường La Thành, tôi được tận mắt chứng kiến Hùng thoăn thoắt hết bê đá, lại cầm cưa máy chém bên này, quật bên kia. Bụi nước đá bắn tung lên khuôn mặt chàng trai trẻ. Gọt giũa xong, tiếp đến là công đoạn gia cố sản phẩm. Tay búa, tay đục, mắt tập trung cao độ tỉ mỉ đẽo, gọt từng chi tiết. Chưa đầy 30 phút “biểu diễn”, Hùng đã “phù phép” biến cây đá lạnh thành đôi thiên nga trắng muốt, tuyệt đẹp.
Anh Trần Minh Long, một trong những “bậc thầy” làm băng đăng ở Hà Nội cho biết bí quyết tạc được một bức tượng từ nước đá phải tuân theo quy tắc “3 nhanh”. Phải nhanh tay, nhanh mắt, nhanh trí. Nếu không đá sẽ tan thành nước. Một tác phẩm băng đăng hoàn hảo còn phải biết kết hợp với ánh sáng đèn, màu sắc, vật trang trí sẽ tăng thêm phần lung linh huyền ảo…
Mùa cưới năm nay ở Hà Nội, bên cạnh champagne, bánh cưới…, không thể thiếu đôi thiên nga hay đôi chim câu ôm quả tim tạc bằng… nước đá. Anh Trần Minh Long cho biết thêm: “Trước đây, những tác phẩm băng đăng chỉ có ở các khách sạn 5 sao. Giờ đây chỉ cần 1,2 – 2 triệu đồng là có thể đặt mua tượng băng đăng theo yêu cầu”. Anh Long còn tạc những bức tượng khối lớn như tháp Eiffel, tượng Nữ thần Tự do, Nhà hát Opera Sydney, Kim tự tháp Ai Cập, Vạn Lý Trường Thành… Anh Long còn ấp ủ tham vọng “một ngày nào đó, mình sẽ tổ chức một cuộc triển lãm băng đăng made in Việt Nam”.
Đỗ Minh Tiến – nghệ nhân tạc băng của khách sạn Melia tâm sự: “Cái khó của người thợ, phải làm sao “thổi hồn” vào tảng nước đá lạnh lẽo thành tác phẩm sống động. Làm không khéo dễ khiến người ta liên tưởng chim bồ câu biến thành… gà, thiên nga hóa ra vịt, nhìn sư tử ra chó… Đá lạnh rất giòn và dễ vỡ, chỉ cần đưa nhát dao không chuẩn là thành… công cốc”.
Càng gần cuối năm, công việc của nghệ nhân tạc băng càng bận rộn bởi xu hướng trưng băng đăng trong dịp Tết cổ truyền được nhiều khách hàng chọn. Dù những tác phẩm băng đăng chỉ tồn tại trong khoảng thời gian rất ngắn (5 giờ) để rồi tan thành nước, song những người thợ tạc nước đá rất tự hào và tâm đắc với công việc của mình. Hùng tâm sự: “Chỉ cần nhìn thấy mọi người xúm quanh tác phẩm của mình chụp ảnh cũng đủ mãn nguyện lắm rồi”.
Thu Hằng
Thanh Niên Thứ Sáu, 9/1/2004